Skip to main content

Wprowadzenie: ESG jako fundament nowoczesnego biznesu

ESG to nowa odsłona kryteriów społecznej odpowiedzialności biznesu, stymulowana przez politykę klimatyczną Unii Europejskiej. Niesie za sobą nowe wymagania i obowiązki dla przedsiębiorców, obligując ich do raportowania danych niefinansowych związanych ze zrównoważonym rozwojem. Kwestie związane z ESG stają się coraz istotniejszym elementem strategii biznesowych, nie tylko z powodu z regulacji prawnych, ale również mają coraz większe znaczenie w obszarze konkurencyjności działalności.

Czym jest ESG i dlaczego zrównoważony rozwój stał się kluczowym elementem strategii firm

Raportowanie ESG ma pomóc Europie osiągnąć cele neutralności klimatycznej do 2050 r. i włączyć biznes w ten wyścig do zera. Przypomnijmy, co w ogóle oznacza ESG – jest to skrót pochodzący od:

  • (E) Environmental – ryzyka związane z wpływem działalności biznesowej na środowisko naturalne
  • (S) Social – ryzyka społeczne związane z relacjami przedsiębiorstwa ze społeczeństwem, społecznością lokalną oraz pracownikami.
  • (G) Governance – ryzyka związane z zarządzaniem i ładem korporacyjnym, odnoszące się do sposobu prowadzenia i funkcjonowania firmy.

Każdy obszar zdefiniowany został przez zestaw wskaźników, które będą monitorowane przez przedsiębiorstwa i raportowane w transparentnej i ujednoliconej formie. Dobre praktyki w raportowaniu ESG dopiero się kształtują, jako że dla większości firm jest to zupełnie nowy obszar gromadzenia i analizy danych niefinansowych. Inspirację można czerpać od największych organizacji, które do ujawniania danych związanych ze zrównoważonym rozwojem były zobowiązane już od 2018 r., jednak dotychczas obligatoryjne raportowanie miało formę prostego oświadczenia.

Znaczenie raportowania ESG w świetle zmieniających się wymagań regulacyjnych

Nowe przepisy mają zadanie usystematyzować raportowanie zrównoważonego rozwoju poprzez stworzenie ram i wytycznych co do formy czy przejrzystości raportów. Ma to na celu stworzenie transparentnego systemu, który umożliwi wszystkim interesariuszom monitorowanie postępów biznesu w realizacji zrównoważonych strategii. Raportowanie ESG stanowi próbę włączenia przedsiębiorstw do walki ze zmianami klimatycznymi i zwiększenia odpowiedzialności w zakresie wpływu ich działalności nie tylko na środowisko, ale również na społeczeństwo, samych pracowników czy system zarządzania. Znaczenie ESG rośnie, wytyczając nowe ścieżki rozwoju i stymulując tworzenie nowych modeli zarządzania w biznesie. Inwestorzy coraz częściej oczekują realizacji założeń zrównoważonego rozwoju, mają one również wpływ na reputację i wizerunek organizacji. Firmy, które nie będę spełniać standardów ESG mogą napotkać konsekwencje prawne i finansowe, problemy związane z pozyskaniem finansowania swojej działalności, jak również może ucierpieć ich wizerunek oraz konkurencyjność.

Dyrektywa CSRD: Nowe wymogi raportowania ESG

Dyrektywa CSRD (Corporate Social Responsibility Directive) stanowi element kompleksowego pakietu zmian legislacyjnych na rzecz zrównoważonego finansowania wzrostu gospodarczego, które służyć mają osiągnięciu przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. Została opublikowana 16 grudnia 2022 r. w Dzienniku Urzędowym UE, natomiast w ramach krajowej implementacji przepisów 21 listopada 2024 r. Sejm przyjął ustawę wdrażającą dyrektywę w zakresie zrównoważonego rozwoju. Nowa dyrektywa zastąpi obowiązującą dotychczas tylko niektóre duże przedsiębiorstwa dyrektywę NFRD, która stanowiła pierwszy krok UE w zwiększeniu środowiskowej odpowiedzialności biznesu. NFRD nie narzucała konkretnego modelu raportowania, ale zachęcała przedsiębiorstwa do korzystania z istniejących ram, takich jak Global Reporting Initiative (GRI) lub Integrated Reporting Framework (IRF), które określają wytyczne dotyczące raportowania informacji niefinansowych. Nakładała również obowiązek weryfikacji informacji niefinansowych przez niezależne podmioty.

Dyrektywa NFRD miała na celu promowanie odpowiedzialności społecznej i zrównoważonego rozwoju w firmach poprzez zwiększenie transparentności i informowania o ich wpływie na różne obszary społeczne i środowiskowe. Przez zapewnienie dostępu do informacji niefinansowych, zapisy dyrektywy miały wspierać decyzje inwestycyjne, zwiększać zaangażowanie interesariuszy i promować zrównoważone podejście do biznesu. Cele dyrektywy CSRD są tożsame, natomiast określa ona konkretne standardy, które mają usystematyzować raportowanie i zaangażować biznes do niwelowania negatywnego wpływu na środowisko i otocznie.

Co wprowadza dyrektywa CSRD i dlaczego jest przełomowa dla raportowania ESG.

Dyrektywa wprowadza obligatoryjne raportowanie praktycznie dla wszystkich firm działających na europejskim rynku. Dotychczas oświadczenia dotyczące zrównoważonego rozwoju dotyczyły jedynie ok. 300 największych organizacji w Polsce, zatrudniających powyżej 500 pracowników i spełniających jeden z dwóch warunków finansowych: 85 mln zł sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego lub 170 mln zł przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy. Mowa o firmach takich jak:

  • duże spółki giełdowe
  • banki
  • zakłady ubezpieczeń
  • inne spółki będące jednostkami zainteresowania publicznego

Nowe przepisy sukcesywnie rozszerzają swój zasięg obejmując co roku kolejną grupę firm. W kolejnych latach raportowanie ESG obejmie również sektor MŚP, ale ta grupa przedsiębiorstw będzie mogła skorzystać z dedykowanych, uproszczonych standardów.

Należy pamiętać, że nowe przepisy dodatkowo wymagają, aby raport podlegał obowiązkowemu audytowi.

Kogo dotyczy obowiązek raportowania ESG – zakres podmiotów objętych nowymi regulacjami.

Zgodnie z Dyrektywą CSRD raportowanie związane ze zrównoważonym rozwojem sukcesywnie obowiązuje:

  • raporty za 2024 dotyczą jednostek będących jednostkami zaufania publicznego (tj. spółki giełdowe, banki, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne itp.), których średnioroczna liczba zatrudnionych w roku obrotowym przekracza 500. Ponadto jednostki te przekroczą, co najmniej jeden z dwóch kryteriów finansowych:

– suma bilansowa 20 000 000 EUR,

– przychody netto ze sprzedaży 40 000 000 EUR.

  • raporty za 2025 r. obowiązują wszystkie duże spółki spełniające 2 z 3 kryteriów: zatrudnienie ponad 250 pracowników w danym roku obrotowym; suma bilansowa powyżej 25 mln EUR i/lub roczne przychody powyżej 50 mln EUR;
  • raporty za 2026 dotyczą małych i średnich podmiotów notowanych na regulowanym rynku EU spełniające dwa z następujących kryteriów: zatrudnienie powyżej 10 osób, obroty netto powyżej 700 tyś. EUR i/lub aktywa powyżej 350 tyś EUR

Raportowanie dla organizacji z sektora MŚP będzie miało dedykowaną, uproszczoną formę standardów.

Największym wyzwaniem dla większości firm w tych nowych wymaganiach jest określenie zestawu właściwych danych i ich systematyczne gromadzenie. Pomocne z pewnością będą wskaźniki ESRS które uszczegółowiają dane, podlegające ujawnianiu. Standardy te zostały opracowane przez EFRAG (Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej), a ich celem jest ujednolicenie procesu raportowania i zapewnienie jego transparentności. EFRAG, oprócz przygotowania standardów ESRS, przygotowuje również dodatkowe dokumenty, wspierające przygotowanie do procesów raportowania jak np. dodatkowe wytyczne, platforma Q&A i inne. EFRAG jest także odpowiedzialny za przygotowanie standardów sektorowych, które będą uzupełniać jednolity zestaw standardów ESRS

Czym jest raport ESG i co powinien zawierać?

Raport ESG pomija wyniki finansowe organizacji i skupia się na szczegółowych informacjach na temat wpływu działalności firmy na środowisko, społeczeństwo i system zarządzania. Należy również ująć w nim informacje na temat strategii firmy w zakresie ESG, celów i postępów w ich realizacji. Transparentność raportu, jego wiarygodność i łatwość w zrozumieniu dla wszystkich zainteresowanych interesariuszy będzie kluczowa. Strategia ESG powinna stanowić integralny elementem strategii biznesowej. Jeżeli firma nie ma opracowanej strategii, to właśnie raportowanie i strategia ESG może stać się kolejnym pozytywnym elementem budowania strategii biznesowej firmy.
Raport ESG ma dostarczyć informacje o działaniach podejmowanych przez firmę w obszarach takich jak: emisje gazów cieplarnianych, zarządzanie zasobami naturalnymi, prawa pracownicze, etyka biznesu i struktura zarządzania.

Kluczowe elementy raportu ESG: środowisko, społeczeństwo, zarządzanie.

Opublikowana w grudniu 2022 r. dyrektywa w sprawie. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) nakłada obowiązek ujawniania konkretnych informacji pozafinansowych. Zakres tych ujawnień definiuje standard raportowania ESRS i zaprezentowane w nim wskaźniki.

W zakresie środowiska (E) wyróżniono 5 ujawnień:

ESRS e1 Zmiana klimatu

ESRS e2 Zanieczyszczenie

ESRS e3 Woda i zasoby morskie

ESRS e4 Różnorodność biologiczna i ekosystemy

ESRS e5 Wykorzystanie zasobów oraz gospodarka o biegu zamkniętym

Raportowanie obszaru społecznego (S) obejmuje:

ESRS s1 Pracownicy organizacji

ESRS s2 Pracownicy w łańcuchu wartości

ESRS s3 Otoczenie społeczne

ESRS s4 Konsumenci i użytkownicy końcowi

Standardy w kwestii ładu zarządczego ESRS g1 dotyczą prowadzenia działalności gospodarczej

Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) poszerzają zakres informacji podlegających obowiązkowemu raportowaniu. Opierają się na zasadzie podwójnej istotności (ang. double materiality) mającej zapewnić, że firmy informować będą o kwestiach ważnych z punktu widzenia wpływu wywieranego na otoczenie oraz mogących mieć istotny wpływ na ich perspektywę finansową.

Jak raportować ESG? Praktyczne kroki dla firm

Aby rozpocząć proces przygotowania firmy do raportowania ESG warto zacząć od wyznaczenia właściwego zespołu, który będzie odpowiedzialny za koordynację działań w obszarze zrównoważonego rozwoju. Dobrym pomysłem jest również przeprowadzenie wstępnego audytu, który pomoże określić zakres niezbędnych danych, które należy gromadzić i analizować oraz umożliwi wytyczenie działań służących poprawie kluczowych wskaźników ESG. Kolejnym krokiem powinno być stworzenie strategii ESG, która określi zestaw działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Proces zbierania danych i wdrażania standardów raportowania ESG to skomplikowane zadanie, dlatego aby działalność biznesowa była zgodna ze standardami, należy gruntownie przeanalizować wszystkie obszary wpływu i zaplanować konkretne działania, służące poprawie wskaźników w ramach każdego elementu ujawnień.

Rola firm takich jak ESCOlight w realizacji strategii zrównoważonego rozwoju

ESCOlight pomaga biznesowi w zakresie redukcji śladu węglowego, poprzez wdrażanie zrównoważonych technologii energetycznych w modelu abonamentowym. Obniżanie emisji gazów cieplarnianych to kluczowych element obszaru środowiskowego, mający strategiczne znaczenie w polityce klimatycznej Unii Europejskiej.

Zdajemy sobie sprawę, że dla wielu firm jest to ogromna zmiana, ponieważ będą się mierzyć zarówno z procesem raportowania jak i audytowaniem danych zrównoważonego rozwoju po raz pierwszy. W ESCOlight wspieramy klientów w realizacji założeń strategii zrównoważonego rozwoju, dostarczając zielone technologie i redukując ich ślad węglowy w modelu abonamentowym. Opracowanie samej strategii ESG i wsparcie w raportowaniu może stanowić część projektu inwestycyjnego i zostać sfinansowane wraz z technologią. Zapraszamy na bezpłatne konsultacje:info@escolight.com.pl

Korzyści z raportowania ESG dla przedsiębiorstw

Wbrew pozorom raportowanie ESG oferuje przedsiębiorcom wiele korzyści. Poza spełnieniem wymogów regulacyjnych i dostępem do zielonego finansowania, może pozytywnie wpłynąć na wizerunek organizacji i pomóc jej w budowaniu przewagi konkurencyjnej oraz atrakcyjności dla inwestorów. Dodatkowo, wdrożenie  efektywnej strategii ESG oferuje wzrost efektywności zarządczej i finansowej. ESG to nie tylko strategia, ale nowy model biznesowy, który umożliwia przedsiębiorcom transformację w kierunku zrównoważonej i społecznie odpowiedzialnej działalności.